Bệnh nhân ung thư không nên sử dụng thịt đỏ nhiều làm gia tăng sự phát triển của khối u và làm bệnh tiến triển nặng hơn. Quan điểm này rất phổ biến ở bệnh nhân ung thư, dưới góc nhìn y học liệu nó có đúng hay không?
Thịt đỏ là thịt gì?
Theo định nghĩa của Hội phòng chống ung thư quốc tế và Viện nghiên cứu ung thư Hoa kỳ thì thịt đỏ là thịt của các loài động vật có vú hay những con vật có 4 chân: thịt lợn, thịt bò, thịt bê, thịt dê, thịt cừu, thịt thỏ…; Cách lựa chọn thịt đỏ tươi ngon phải có màu đỏ, màu hồng tươi khi sống, không có mùi lạ, mùi hôi; sau khi chế biến thịt có màu nâu.
Thịt đỏ và bệnh nhân ung thư?
Nghiên cứu của Maryam S Farvid và CS về việc tiêu thụ thịt đỏ và tỷ lệ mắc ung thư cho rằng thịt đỏ có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư ruột kết và trực tràng, đồng thời có liên quan đến một số bệnh ung thư khác [1]. Từ nghiên cứu này gây ra rất hiểu lầm, bệnh nhân ung thư sử dụng thịt đỏ sẽ tăng cung cấp máu (chứa vitamin B12, sắt) làm cho khối u phát triển nhanh. Rất nhiều bệnh nhân loại bỏ hoàn toàn thịt đỏ khỏi chế độ ăn trái ngược với khuyến cáo dành cho bệnh nhân ung thư.
Hàm lượng protein bệnh nhân ung thư cần cung cấp 1,2-1,5g protein/ kg cân nặng chuẩn/ngày (Khuyến cáo của hiệp hội ESPEN – Hiệp hội dinh dưỡng lâm sàng châu âu) [2]. Thịt đỏ là một trong những nhóm thực phẩm giàu hàm lượng protein động vật nhất (hay còn gọi là đạm động vật), giúp bệnh nhân cung cấp đủ hàm lượng protein theo khuyến cáo, và giúp bệnh nhân duy trì được khối cơ đảm bảo các hoạt động liên quan đến sức cơ (vận động, thở,…). Ngoài ra, thịt đỏ còn chứa nhiều myoglobin – một loại protein giúp liên kết các nguyên tố sắt và vận chuyển oxy trong máu.
Rất nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng chỉ ra rằng, chế độ ăn cung cấp quá ít protein có nguy cơ tử vong cao hơn và phải bỏ phác đồ điều trị so với bệnh nhân cung cấp đủ protein theo khuyến cáo. Kiêng khem các thực phẩm này có thể gây ra thiếu đạm, cản trở quá trình lành vết thương, giảm khả năng phòng ngừa nhiễm trùng và duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh.
Một chế độ ăn đa dạng, cung cấp đủ năng lượng, hàm lượng protein theo khuyến cáo, cân đối các nhóm chất, góp phần to lớn trong quá trình điều trị của bệnh nhân ung thư, đã được kiểm chứng bởi nhiều nghiên cứu trên toàn thế giới. Bệnh nhân ung thư nên lựa chọn các thực phẩm tươi từ nhóm thịt nạc, cá nạc (ưu tiên cá biển sâu), trái cây, rau củ…
Sử dụng thịt đỏ như thế nào là hợp lý?
Bệnh nhân ung thư không nên kiêng hoàn toàn thịt đỏ mà vẫn nên ăn thịt đỏ với lượng nhất định; Nên tiêu thụ không quá ba lần thịt đỏ mỗi tuần, tổng lượng thịt đỏ trong một tuần vào khoảng 350- 500g sau chế biến (tương đương tối đa khoảng 700g thịt sống và không bao gồm trọng lượng của xương). Nếu tính theo ngày thì lượng thịt đỏ không nên vượt quá 70g/ngày (thịt đã chế biến chín), tương đương khoảng 100g/ngày thịt sống không bao gồm phần xương [3].
Xây dựng thực đơn dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư?
Thực đơn mẫu cho bệnh nhân ung thư cần có cân nặng 50kg, chiều cao 155cm, cần cung cấp mỗi ngày:
Năng lượng: 50×30 =1500 kcal/ngày
Protein: 50×1.4 = 70gam protein (trong đó khoảng protein động vật nên bổ sung: 30-40% tương đương: 18-24gam)
*** Đối với bệnh nhân ung thư trong quá trình điều trị sẽ gặp một số vấn đề như: ăn kém, khó nuôt, nuốt nghẹn, không cung cấp đủ hàm lượng protein theo khuyến cáo qua chế độ ăn thông thường có thể tham khảo thêm một số sản phẩm dinh dưỡng qua đường miệng chuyên biệt như: protimedic, whey/whey+MCT…
